Тоҷикистон: фарҳанги шахспарастии Раҳмон

Мушовири калони Кумитаи қонунгузорӣ ва ҳуқуқи инсон дар Маҷлиси намояндагони Тоҷикистон, номзади илмҳои ҳуқуқшиносӣ Фируз Сайнозимзода пешниҳод кардааст, ки дар назди Академияи идоракунии давлатӣ Маркази омӯзиши паёмҳои Президенти Тоҷикистон таъсис дода шавад. Ӯ таъкид кардааст: «Омӯзиш ва таҳлили паёмҳои Президенти Тоҷикистон имкон медиҳад, ки масъалаҳои дар онҳо бардошташуда аз нуқтаи назари сиёсӣ ва ҳуқуқӣ амиқтар дарк шаванд. Ин паёмҳо ҳамчун як воситаи муҳими сиёсиву ҳуқуқӣ дар ташаккули сиёсати давлатӣ, таҳқиқоти илмӣ ва такмили асосҳои қонунгузории кишвар нақши калидӣ мебозанд».

Сайнозимзода изҳор дошт, ки таъсиси чунин марказ метавонад ба гузаронидани таҳқиқоти илмии фарогир мусоидат кунад, таъсири онҳоро ба рушди иҷтимоию иқтисодии кишвар таҳлил намояд ва пешниҳодҳо оид ба татбиқи онҳо ироа кунад.

Ёдовар мешавем, ки паёмҳои ҳарсолаи Эмомалӣ Раҳмон аллакай тавассути ҳама шабакаҳои телевизионӣ ва радиои кишвар пахш мешаванд. Ҳамчунин, нуктаҳои асосии паёмҳо аз минбарҳои масоҷид қироат шуда, донишҷӯёнро маҷбур мекунанд, ки онҳоро дар синфхонаҳо тамошо кунанд.

Фарҳанги шахспарастии Президент Раҳмон бо гузашти вақт ташаккул ёфта, ба яке аз унсурҳои асосии низоми сиёсӣ дар кишвар табдил ёфтааст. Ин фарҳанг дар ҷанбаҳои мухталифи ҳаёти ҷамъиятӣ ва фарҳангии кишвар таҷассум меёбад.

Яке аз унсурҳои ин шахспарастӣ китобҳои сершуморест, ки ба ифтихори ӯ навишта шудаанд ва гӯё худи президент муаллифи онҳост. Нашрияҳои расмӣ пайваста тарҷумаи ҳоли Эмомалӣ Раҳмонро нашр мекунанд, ки дар онҳо аз «пайдоиши оддӣ»-и ӯ ва роҳи ӯ ба сӯи раҳбарӣ нақл мекунанд. Дар бисёре аз ин китобҳо ӯро ҳамчун «наҷотбахши миллат» дар давраи вазнини ҷанги шаҳрвандии солҳои 1990-ум таъриф мекунанд.

Китобҳо бо забони тоҷикӣ ва дигар забонҳо нашр мешаванд, ки саҳми ӯро дар ҳифзи фарҳанг, анъанаҳо ва истиқлолияти Тоҷикистон ситоиш мекунанд. Дар муассисаҳои таълимӣ, хонандагон бо сиёсати ӯ ва тарҷумаи ҳоли ӯ тавассути бахшҳои махсуси китобҳои дарсӣ ошно мешаванд. Баъзе аз китобҳое, ки ба ифтихори ӯ навишта шудаанд: «Шаҳомати Эмомалӣ Раҳмон» – қиссаи ҳуҷҷатӣ. «Бунёдгари Хатлон» ва «Бунёдгари Суғд» – китобҳое, ки дастовардҳои минтақаҳои Хатлон ва Суғдро таҳти роҳбарии Эмомалӣ Раҳмон тавсиф мекунанд. «Эмомалӣ Раҳмон – яке аз асосгузорони СҲШ». Китобҳое, ки гӯё худи ӯ навиштааст: «Тоҷикон дар оинаи таърих». «Дар бораи вақт ва дар бораи худ». «Забони миллат – ҳастии миллат». «Эмомалӣ Раҳмон дар бораи ҷаҳон ва сиёсати хориҷӣ». «Дипломатияи обии Эмомалӣ Раҳмон: аз қадами аввал то…» ва дигарон.

Соли 2015 Эмомалӣ Раҳмон унвони расмии «Асосгузори сулҳ ва ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат»-ро гирифт. Бо ин унвон, низом нақши ӯро дар барқарор кардани сулҳ пас аз ҷанги шаҳрвандӣ ва таҳкими ваҳдати миллӣ таъкид мекунад. Ҳамчунин, ӯро бо унвонҳои дигар, аз қабили «Наҷотбахши миллат», «Ҷамъоварандаи заминҳои тоҷикон», «Падари миллат» ёд мекунанд.

Дар саросари кишвар пайкараҳо ва ҳайкалҳои ӯ гузошта шудаанд, инчунин кӯчаҳо, майдонҳо, мактабҳо ва дигар иншооти ҷамъиятӣ ба номи ӯ гузошта шудаанд. Воситаҳои ахбори оммаи давлатӣ фаъолияти ӯро танҳо бо таърифу тавсифи «дастовардҳо» ва сифатҳои раҳбариаш инъикос мекунанд.

Ба назар мерасад, ки ин ҳама барои мансабдори хурд Фируз Сайнозимзода кофӣ набудааст. Бо умеди эҳтимолӣ ба пешрафти касбӣ, ӯ пешниҳод кардааст, ки бо як пешниҳоди нав барои таҳкими фарҳанги шахспарастии Раҳмон дар кишвар саҳм гузорад.