Тоҷикистон ба Чин алайҳи уйғурҳо ёри медиҳад
Ҳимоятгарони гурӯҳи уйғурон ба Додгоҳи Ҷиноятии Байналмиллалӣ (ДҶБ) далелҳои нави ихроҷи иҷбории мусалмонони уйғурро ба Чин аз Тоҷикистон пешниҳод карданд. Азбаски Тоҷикистон узви ин созмон аст, ҳимоятгарон умедворанд, ки узвияти он метавонад роҳи ҷалби таваҷҷӯҳ ба додгоҳи байналмилалии ҷиноятҳои ҳарбӣ барои муносибати бераҳмонаи Чин бо уйғурҳо гардад.
«Дар асоси ин ҳуҷҷати нави далелҳои ба прокурори Додгоҳ пешниҳодшуда, ки амалҳои мақомоти чиниро мустақиман дар Тоҷикистон, ки давлати узви Додгоҳи Ҷиноятии Байналмиллалӣ аст нишон медиҳад, маълум аст, ки ДҶБ салоҳияти оғоз кардани тафтишотро дорад», гуфт Родни Диксон ҳимоятгари гурӯҳи уйғурҳо.
Амалҳои мақомоти Тоҷикистон бо манфиатҳои иқтисодӣ шарҳ дода мешаванд, зеро дар ҳоли ҳозир Чин ахиран ба муҳимтарин сармоягузор ва қарздиҳандаи Тоҷикистон табдил ёфтааст, қарзи миллии ҷониби Тоҷикистон дар назди Чин тақрибан 1,2 миллиард долларро ташкил медиҳад.
Ҷолиби диққат аст, ки Тоҷикистон аз ягона кишвари мусалмоннишине нест, ки уйғурҳоро бар ивази муносибатҳои судбахши иқтисодӣ маҷбуран ба Чин депортатсия мекунад ва дар он ҷо онҳо ба «лагерҳои азнав тарбиякунӣ» ҷойгир карда шуда, ба шиканҷаҳои гӯшношунид гирифтор хоҳанд шуд. Чунин иттиҳомот дар бораи супурдани уйғурҳо ба мақомоти Чин борҳо алайҳи ҳукумати Туркия низ садо медиҳад.
Ёдрас мекунем, ки аввалин маълумот дар бораи мавҷудияти «лагерҳои азнав тарбиякунӣ» барои мусулмонон дар Чин соли 2014 пайдо гардид. Тибқи иттилои фаъолон ва коршиносони СММ, дар айни замон ҳадди ақалл 1 миллион мусулмон дар чунин муассисаҳо дар минтақаи ғарбии Шинҷон, ки бо Тоҷикистон ҳаммарз аст, нигаҳдорӣ мешаванд. Давра ба давра ВАО мусоҳибаҳоро бо наздикони онҳое, ки дар чунин лагерҳо қарор гирифта буданд нашр мекунанд, тафтишоти мустақили рӯзноманигорон дар бораи «лагерҳои азнав тарбиякунӣ» маводҳоеро нашр мекунанд, ки тамоми даҳшатҳои ҳаёти онҷоро ошкор мекунад. Ба истилоҳ «Ҷомеаи ҷаҳонӣ», аз ҷумла ҳукуматҳои кишварҳои мусулмоннишин наслкушии мусулмононро дар Туркистони Шарқӣ на танҳо бо хомӯшӣ мушоҳида мекунанд, балки чунин сиёсатро дастгирӣ мекунанд ва бо ҳукумати Чин ҳамкорӣ мекунанд.
