Иззат Амон дар Душанбе: посбонӣ ва режими бехатар
Вазъи истирдод ба Тоҷикистон ва боздошти минбаъдаи ҳомии ҳуқуқи маъруфи тоҷик Иззат Амон ҷомеаи Тоҷикистонро ба шӯр овард. Дар тамоми платформаҳои сегменти тоҷикии шабакаҳои иҷтимоӣ мардум аз чунин корҳои мақомоти Тоҷикистон изҳори норозигӣ мекунанд ва талаб мекунанд, ки ҳомии ҳуқуқ фавран озод карда шавад. Ҳама фаъолони маъруфи тоҷик ва инчунин мухолифини дар хориҷа буда бо муроҷиатҳои видеоӣ бо талаби раҳоии ҳимоятгар муроҷиат карданд. Инчунин, беш аз сад видео бо талаботҳои монанд аз шаҳрвандони оддии Тоҷикистон нашр шудааст. Манбаъҳои Хабарҳо дар Душанбе иттило медиҳанд, ки мақомоти шаҳр дар робита ба эътирозҳои эҳтимолии мардум режими шадиди амниятӣ ҷорӣ кардаанд; нерӯҳои амниятӣ дар кӯчаҳои шаҳр шабонарӯз посбонӣ мекунанд.
Ёдрас мекунем, ки рӯзи 25 март аввалин гузоришҳо дар бораи рабуда шудани Иззат Амон аз ҷониби полиси Русия пайдо шуд ва намояндагони расмии Вазорати корҳои дохилии Федератсияи Русия ҳангоми пурсуҷӯи хешовандон ва дӯстони ҳимоятгар изҳор намуданд, ки дар бораи боздошти ӯ ҳеҷ маълумоте надоштанд.
Рӯзи 26 март ВКД Тоҷикистон хабар медиҳад, ки нисбати Иззат Амон бо иттиҳоми қаллобӣ парвандаи ҷиноӣ боз шудааст, маълумоти дахлдор дар сомонаи ВКД ҶТ нашр шудааст. Хабар дода мешавад, ки Холов Изатулло Амонович гӯё аз як сокини ноҳияи Восеъ Бобоҷон Шарифов 40 ҳазор рубл ва 1 ҳазор доллари амрикоӣ барои мусоидат дар озодӣ аз ҳабси бародари Бобоҷон Ҳасан Шарифов гирифтааст, аммо «Холов дар ягон тафтишот иштирок накардааст, чораҳо наандешидааст ва барои ҳимояи Шарипов Х. ягон чорае надидааст ва ё ёрии ҳуқуқӣ накардааст». Вазорати корҳои дохилӣ инчунин қайд мекунад, ки Холов «маблағҳои бо роҳи қаллобӣ ба даст овардашударо ба мақсадҳои худ истифода бурда, ба шаҳрванд Бобоҷон Шарипов зарари моддӣ расонидааст».
Рӯзи 27 март Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон низ хабар додааст, ки Иззат Амон тибқи қарори Додгоҳи Тверскои шаҳри Москва «барои вайрон кардани қоидаҳои будубош дар ин кишвар ва гирифтани ғайриқонунии шаҳрвандии Русия» аз Русия хориҷ карда шудааст ва пас аз он ӯ дар Душанбе бо иттиҳоми қаллобӣ боздошт гардид.
Рӯзноманигори маъруфи Русия Максим Шевченко дар стрими худ чунин амалҳои мақомоти Русияро бедодгарии воқеӣ номид. «Инсон муддати дароз зиндагӣ мекунад, кор мекунад, таҳсил мекунад, рисола дифоъ мекунад тамоми ҳуҷҷатҳои ӯ қонунист. То он даме ки ӯ ба касе лозим ояд ва баъдан мақомоти таъриф шудаи Русия ӯро хориҷ мекунаду як корманди полис шиносномае, ки рамзи Русия дар он гузошта шудааст мегирад ва ба он туф мекунад», — гуфт Шевченко.
Блогери тоҷик аз шаҳри Душанбе Абдулла Аббосов ин вазъро чунин шарҳ дод: “Иззат Амон сиёсатмадор набуд, узви ягон ҳаракат ва ҳизби мухолифин низ набуд, вай танҳо бо фаъолиятҳои ҳуқуқи инсон машғул буд, ба муҳоҷирони меҳнатии тоҷик кӯмак мекард, чи дар соҳаи ҳуқуқӣ бошад ва чи аз ҷиҳати моддӣ, махсусан дар замони ҷорӣ шудани карантин дар Русия ва муҳоҷирони меҳнатӣ ба ин шоҳид ҳастанд.
Бале, вақтҳои охир ӯ режими тоҷикро танқид мекард, ба мардум муроҷиат мекард, то мардум ба худсарии комили режим нисбати онҳо хомӯш набошанд ва риояи ҳуқуқҳои онҳоро талаб мекард.
Албатта, режими имрӯзаи Тоҷикистон шахсиятҳоеро чун Иззат Амон барои худ таҳдид медонад, ӯ дар байни тоҷикон, алахусус дар байни муҳоҷирони меҳнатӣ, ки дар давоми солҳои охир, чунончи ба шумо маълум аст сиёсигардонида шудаанд, нуфуз ва эҳтиром дорад.
Кӯшишҳои мақомоти Русия дар пасманзари шиддат гирифтани эҳсосоти эътирозӣ дар тамоми қаламрави пасошӯравӣ комилан фаҳмост, зеро маҳз Кремл режимҳои ҳукмравоии кишварҳои Осиёи Марказӣ ва тамоми фазои пасошӯравиро ҳимоя ва дастгирӣ мекунад. Ҷониби Русия ҳамеша шахсони носозгорро ба режимҳои кишварҳои худ ирсол мекунад — чанд тане аз Ӯзбекистон рабуда ва пинҳонӣ бароварда шуданд, чанд нафари дигар аз Тоҷикистон: чанде қабл фаъоли тоҷик Шобуддин Бадаловро ба режими Тоҷикистон боздод карданд, инчунин рабуда шудани фаъоли дигар — Шарофиддин Гадоевро ба ёд оред».
